A.I Generated là gì — và vì sao lại gây tranh cãi?

     A.I Generated (tác phẩm tạo bởi trí tuệ nhân tạo) là các hình ảnh, video, hoặc nội dung nghệ thuật được tạo ra dựa trên dữ liệu huấn luyện khổng lồ và thuật toán học máy. Người dùng chỉ cần nhập mô tả, hệ thống sẽ tự động sinh ra tác phẩm gần như ngay lập tức.

     Nghe có vẻ “đáng kinh ngạc”, nhưng chính sự tiện lợi này lại là nguồn gốc của hàng loạt lo ngại từ cộng đồng họa sĩ.

Bản quyền và quyền sở hữu: vấn đề lớn nhất

1. AI học từ đâu?

Hầu hết công cụ AI học từ kho dữ liệu gồm hàng triệu tác phẩm đã tồn tại — trong đó có:

• Tranh minh họa

• Concept art

• Tác phẩm thương mại

• Tác phẩm cá nhân của nghệ sĩ

Nhiều tác phẩm trong số đó có bản quyền và không hề được xin phép.

2. Cảm giác bị “đào cắp” (art scraping)

Nhiều họa sĩ cho rằng:

AI không sáng tạo — AI “tổng hợp lại” các tác phẩm do con người tạo nên.

Điều này dẫn đến câu hỏi đạo đức:

• Có công bằng không khi nghệ sĩ dành nhiều năm luyện tập, còn AI tạo ra sản phẩm trong vài giây bằng dữ liệu lấy từ chính họ?

• Ai là “tác giả thật sự” của tác phẩm AI?

Nỗi lo mất việc — thực tế hay phóng đại?

1. Tốc độ vs giá trị

Doanh nghiệp, nhà sản xuất nội dung, thậm chí cả khách hàng cá nhân:

• Cần nhanh

• Cần rẻ

• Cần nhiều lựa chọn

AI đáp ứng được cả ba.

Điều này khiến nhiều họa sĩ lo ngại:

• Công việc minh họa cơ bản sẽ bị thay thế

• Giá trị lao động bị hạ thấp

• Nghệ thuật bị đối xử như “sản phẩm công nghiệp”

2. Thị trường freelance chịu ảnh hưởng đầu tiên

Các công việc như:

• Thiết kế poster đơn giản

• Minh họa thumbnail

• Concept sơ bộ

đang có xu hướng bị cạnh tranh bởi AI. Với các họa sĩ mới vào nghề, đây là áp lực không nhỏ.

Tính “nguyên bản” của nghệ thuật AI: sáng tạo hay sao chép?

Họa sĩ thường xem sáng tạo là:

• Quan sát

• Cảm xúc

• Kinh nghiệm sống

• Quy trình thử – sai – hoàn thiện

Trong khi đó, AI chỉ hoạt động dựa trên xác suất và mô hình dữ liệu.

Nhiều nghệ sĩ cho rằng:

AI không có trải nghiệm và cảm xúc — vì vậy tác phẩm của AI thiếu chiều sâu nghệ thuật.

Dù AI có thể tạo ra hình ảnh đẹp, nhưng câu hỏi lớn vẫn còn:

Đẹp có đồng nghĩa với nghệ thuật?

Đạo đức nghề nghiệp: minh bạch và tôn trọng

Một phần tranh cãi đến từ cách AI được sử dụng:

• Một số người dùng che giấu việc tác phẩm được tạo bởi AI

• Có trường hợp sử dụng AI để nhái phong cách nghệ sĩ nổi tiếng

• Tác phẩm AI tham gia vào các cuộc thi dành cho nghệ sĩ con người

Những điều này làm gia tăng cảm giác bị xem thường và thiếu công bằng.

Khoảng cách nhận thức giữa giới công nghệ và giới nghệ thuật

AI thường được những người phát triển công nghệ quảng bá như:

• “Công cụ giải phóng sáng tạo”

• “Hỗ trợ tăng năng suất”

• “Tương lai của nghệ thuật”

Trong khi nhiều họa sĩ lại nhìn thấy:

• Rủi ro nghề nghiệp

• Sự xói mòn giá trị lao động nghệ thuật

• Một môi trường nơi “nhanh và rẻ” được ưu tiên hơn “tinh tế và cá nhân hóa”

Sự khác biệt quan điểm này khiến tranh luận khó tìm được điểm chung.

AI không chỉ là mối đe dọa — mà còn có thể là công cụ hỗ trợ

Để công bằng, AI cũng mang lại lợi ích nếu dùng đúng cách:

• Gợi ý ý tưởng ban đầu (ideation)

• Hỗ trợ phác thảo nhanh

• Tạo moodboard

• Tăng tốc quy trình sản xuất

Nhiều nghệ sĩ đang chọn cách:

Sử dụng AI như “trợ lý”, chứ không phải “kẻ thay thế”.

Nhưng để điều này xảy ra, AI cần hoạt động minh bạch hơn và tôn trọng bản quyền tốt hơn.

Cần điều gì để xóa bỏ định kiến?

1. Quy định bản quyền rõ ràng hơn

Các nền tảng AI cần:

• Xin phép khi sử dụng dữ liệu huấn luyện

• Cho phép nghệ sĩ từ chối (opt-out)

• Ghi nhận nguồn tác phẩm gốc khi có thể

2. Giáo dục người dùng

Người sử dụng AI cần hiểu:

• AI không “thay thế hoàn toàn” nghệ sĩ

• Giá trị của sáng tạo con người vẫn khác biệt và không thể thiếu

• Trách nhiệm đạo đức nằm ở cách sử dụng, không chỉ ở công cụ

3. Vai trò của nghệ sĩ

Nghệ sĩ có thể:

• Khai thác AI như một phần workflow

• Tập trung vào phong cách cá nhân và câu chuyện riêng

• Tận dụng AI để nghiên cứu, thử nghiệm, trình bày ý tưởng

Kết luận: Định kiến không phải vô cớ

     Các họa sĩ không phải là những người “bảo thủ” khi phản đối A.I Generated. Những lo ngại của họ có căn cứ và xuất phát từ:

• Rủi ro bản quyền và đạo đức

• Áp lực thị trường

• Cảm giác bị cạnh tranh không công bằng

• Sự thay đổi căn bản trong cách xã hội đánh giá nghệ thuật

     Tuy nhiên, AI cũng mở ra những cơ hội mới — nếu được quản lý minh bạch, tôn trọng quyền tác giả, và được sử dụng như công cụ hỗ trợ thay vì thay thế sáng tạo con người.

MỸ THUẬT IDRAW

   Cơ sở 1: 8 đường 27, P.Tân Quy, Q.7, Tphcm

     Cơ sở 2: 81 Mai Văn Vĩnh, P.Tân Quy, Q.7, Tphcm

     Cơ sở 3: 8D/1 đường 27, P.Tân Quy, Q.7, Tphcm

     Cơ sở 4: 26 Trần Thị Ngôi, Phường 4, Q 8, Tphcm

     Hotline: 0938 131 251

     Email: mythuatidraw.com

Từ khóa liên quan

     Các loại màu nước phổ biến hiện nay

     Các loại giấy vẽ cơ bản

     Hướng dẫn bảo quản, pha và sử dụng màu

     Khám phá về bố cục tranh

     Hướng dẫn cách sử dụng màu nước cơ bản